Tekstil ve Moda

Tekstil Boyar Maddeler ve Renk Bilgisi

Kumaşlar istenilen renk ve desende üretilebilir. 
Boyar Maddenin Tanımı 
Cisimleri renklendirmek için kullanılan kimyasal maddeler boya olarak adlandırılır. Boya cisimlerin yüzeyinde kazınabilir bir film tabakası oluşturarak, onları renklendirir. Boyanın cisimleri renklendirmesi tamamen fiziksel bir etkidir. Tekstil mamulünün renklendirilmesinde kullanılan ve mamule kimyasal bağlarla bağlanan bileşiklere ise boyar madde denir. Boyama sonucunda tekstil materyali (lif, iplik, kumaş vb.) ile boyar madde arasında kimyasal bir bağlanma oluşur. Boyanan lifin kazıma, silme, yıkama gibi fiziksel işlemlerle başlangıçtaki renksiz durumunu alması mümkün değildir. Boya ile renklendirilmiş cisimlerin rengi ise; kazıma, silme, yıkama gibi etkilerle giderilebilir. 

Elyaf Cinsine Göre Boyar Maddelerin Sınıflandırılması 
Boyar maddeler boyadıkları tekstil liflerine, kimyasal yapılarına, uygulama yöntemlerine ve suda çözünürlüklerine göre sınıflandırılabilir. Tekstil liflerinin renklendirileceğini düşünürsek, boyadıkları tekstil lifinin cinsine göre sınıflandırılmalarının öncelikle bilinmesi yararlı olacaktır. Boyar maddeler değişik lif tiplerine karşı farklı afinite (kimyasal ilgi) gösterir. Bu nedenle bazı boyar maddeler sadece selülozik lifleri boyarken, bazıları protein liflerini, bazıları ise sentetik liflerin boyanmasında kullanılır. Ayrıca bir boyar madde birden fazla lif çeşidini de boyayabilir. 

Renk Bilgisi 
Tanımı: Renk ışık enerjisi kapsayan fiziksel bir optik görüntüye, insan gözünün yanıtı olarak tanımlanır. Rengin gözlenebilmesi için ışığa gereksinim vardır ve ışık belli dalga boyu ve frekanstaki elektromanyetik dalgadır. Bir maddeye çarpan ışınların hepsi hiçbir değişiklik olmadan refleksiyona (yansımaya) uğrarsa bu madde beyaz, hepsi absorbe (emilme) edilirse bu madde siyah olarak görünür. Rengi bir cismin veya ışık kaynağının gözümüzde sebep olduğu etki olarak tanımladığımızda, rengin tamamen fiziksel alanda oluşturulabilmesi için üç faktöre ihtiyaç olduğu görülür. Bunlar: ışık kaynağı (doğal ve yapay ışık), ışık kaynağının aydınlattığı bir cisim, rengi algılayacak olan göz ve beyindir. 

Renk doğal ve yapay ışıktan oluşur. Işıksız yerde renk var olamaz. Karanlıkta renkleri ayırmak olanaksızdır. Güneşten gelen ışınlar, ayrı hızlarda titreşerek değişik dalgalar oluşturur. Rengin zihinde oluşturduğu hisler, ışığın değişik dalga boylarının etkisinden başka bir şey değildir. Beyaz ışık bir prizmadan geçtiği esnada, ışık kırılır ve gökkuşağının renklerine ayrılır. Bu ışık bir cisimle karşılaştığında, bir bölümü cismin üstüne yansır. Bizim nesnenin rengi olarak algıladığımız şey de işte bu yansımadır. Prizmadan geçirilen ışık demetinin, değişik açılarla kırılarak beyaz perde üzerine düşürülmesi sonucu değişik renklerden oluşan renk dizisi tayf veya spektrum olarak adlandırılır. Tayf içindeki renkler, fiziki olarak tekrar birleştirildiğinde beyaz ışığı verir. 

Renklerin Elde Edilmesi 
- Ana Renkler (1. Derece Renkler - Birincil Renkler) Renk çemberinin ortasında yer alan ve diğer renklerle elde edilmesi olanaksız olan üç ana renk yani sarı, kırmızı ve mavi 1. derece renkleri oluşturur. Üç ana rengin ikili ya da üçlü olarak farklı miktarlarda karışımları ile sınırsız sayıda ve tonda renk türetilebilir. 

- Ara Renkler (2. Derece - İkincil Renkler) 
Ana renklerden herhangi ikisinin karıştırılmasıyla elde edilen renklerdir. Örneğin: kırmızı ve sarıdan turuncu, mavi ve sarıdan yeşil, mavi ve kırmızıdan mor elde edilmesi. 

- Üçüncü Derece Renkler 
Kahverengi, zeytuni, haki, denizci mavi, koyu yeşil ve siyahlar gibi, üç ana birincil rengin ya da siyah veya bir ya da daha fazla ikincil rengin karışımları sonucu elde edilen renklerdir. 

Renklerin Psikolojik Etkileri 
Renkler psikolojik etkileri açısından iki temel grupta toplanır. 
Sıcak renkler: bu renkler canlılık, hareket ve enerjiyi beraberinde getirir. Sıcak renklerin bir özelliği de cisimlerin daha yakın ve büyük algılamasına neden olmalarıdır. Sıcak renkler; kırmızı, sarı ve turuncudur. 
Soğuk renk: Bu renkler sıcak renklere göre daha durgun renklerdir. Bu renkler sakinleştirici ve dinlendirici etkiyi beraberinde getirir. Negatif renkler olarak da bilinir. Bu renkler, mavi, yeşil ve mor renkleridir. 

10 yorum:

tekstilin en berbat alanı boyadır bence o kadar kimyasal insan kanser olur siz siz olun çalışmak için boyayı seçmeyin

Yoksa sen boyahanedemi çalışıyorsun

Diğer bölümlerden rahat hemde maaşı iyi

Renk Nedir, bu soruya verilebilecek basit bir cevap yoktur, çünkü renk fiziksel bir gerçeklik değildir. Renk insanın, farklı dalga boylarında yayılan enerjiye karşı verdiği psikolojik tepkidir. Yani renk, bir cismin görüntüsünde, gözle algılanan duyumların yorumlanması olarak tarif edilebilir.

Renk fiziksel bir gerçek değildir, bu yüzden herkes tarafından farklı algılanabilir. Bir cismin ne renk olduğu sorulduğunda genellikle, kişiden kişiye değişen, 'açık mavi', 'çok koyu mor' veya 'parlak altın rengi' gibi cevaplar alırız. Teknolojideki gelişmeler sayesinde renk, rakamlarla ifade edilebilen, mutlak bir bilim olmuştur. Bir ipliğin rengi sayısal olarak belirlenebilir. Bu, rengin anlaşılmasında ve renk eşleştirme prosesinde önemli gelişme sağlamıştır.

Renk Ölçüm Cihazları
Renk ölçümünde iki tip cihaz kullanılır: Tristimulus renk ölçüm cihazları ve Spektrofotometreler.

Tristimulus renk ölçüm cihazlarının kullanımı: Tristimulus renk ölçüm cihazları, referans bir renk ile, ölçüm yapılan renk arasındaki farkı gösteren mutlak bir numerik data verir. Genellikle kalite kontrolde, belli toleranslar içinde uygunluğu belirlemek için kullanılır.

Çalışma prensibi şu şekildedir: cisim üzerine ışık verilerek, yasıyan ışığın bir kısmı alınıp, analiz edilir ve yoğunluğu kaydedilir.

Bu sistemin avantajları:
Ölçüm süresinin kısalığı,
Kullanım kolaylığı.
Daha düşük maliyetli olması,

Spektrofotometreler, modern renk formulasyonu, renk üretimi ve renk kalite kontrol sistemlerinin en önemli parçasıdır. Renkli malzemelerin ölçümü için özel olarak tasarlanmışlardır. Malzemenin, görünebilir spektrum içindeki fotometrik karakteristiklerini belirler ve numunenin spektral grafiklerini çıkartır. Aynı zamanda numunelerin farklı ışık kaynakları altındaki görüntülerini belirleyerek, metamerizmi hesaplayabilirler.

Spektrofotometrelerin çalışma prensibi
Cisim üzerine ışık verilerek, yasıyan ışığın bir kısmı alınıp, analiz edilir ve yoğunluğu kaydedilir. Ancak, reflektans spektrofotometrelerde, yansıyan ışığın yoğunluğu, 5,10, 20 nm aralıklarla bir seri dalgaboyunda, tüm görünebilir spektrum boyunca ölçülür (genellikle 380 den 730 nm ye veya 400 den 700 nm ye kadar).

Avantajları
Yüksek doğruluk derecesi, Aynı anda birden fazla parametre ölçülebilmesi, Cihazla Ölçüm

Spektrofotometre ile herhangi bir rengin standart ve tüm üretim partilerinin yansıma değerlerinin ölçümü yapılır. Bu ölçüm değerleri, CIELAB ve CMC matematiksel formuller kullanılarak, renk farklılıkları değerlerine dönüştürülebilir.

Görsel Algılama ve Renk
Renkleri, üç boyutlu uzayda temsil ederek tanımlamanın çok çeşitli yöntemleri vardır. Görsel renk algılama metodu, gözle görünen renk duyumunu, hue, kroma ve açıklık değerleri üzerinden tanımlar.

Hue: genel olarak bir objenin algıladığımız rengidir ve rengin ismini belirleyen değerdir - mor, pembe, mavi, yeşil, kırmızı, turuncu, gibi.

Kroma (yoğunluk veya netlik) değeri, görsel renk algılamasında rengin saflık oranını gösterir (monokromatik). Kroma, rengin canlılık veya matlık özelliğini tarif eder. Rengin griye veya saf renge ne kadar uzaklıkta olduğunu gösterir. Hue dan bağımsızdır.

Açıklık (Lightness) değeri, gözlenen objenin ışığı geçirme veya yansıtma özelliğine bağlı olan boyutu tanımlar. Renk değerleri karşılaştırıldığında, daha açık veya daha koyu olarak gruplandırılabilir. Örneğin domates ile kırmızı turbun renklerini kıyasladığımızda, turp daha koyu kırmızıdır.

Renklerin Grafik Gösterimi
Hue, renk küresi diye adlandırılan, şekilde görülen küresel biçimle temsil edilir.
Kroma değişkeni yatay eksendedir. Merkezde gri (mat) olan renkler, sağa doğru gidildikçe saf ve daha canlıdırlar.
Açıklık ise dikey eksende temsil edilir. Her renk, hue, kroma ve açıklık olarak adlandırılan bu üç değer ile karaktarize edilebilir. Bu değerler sayesinde, renkleri tanımlayabilmemizi sağlayan, üç boyutlu sistemi yaratabiliriz.

Renkler ışığın ürettiği enerji ile vücut fonksiyonlarını, zihni ve duyguları etkiler. Yapılan çalışmalar renklerin beyin gelişimine, yaratıcılığa, verimliliğe ve öğrenmeye faydasını gösterdiler.

boya ne demek, boyanın tanımı şöyledir; boya, çeşitli malzeme yüzeylerine, korunma, süslenme ve aydınlatma amaçları ile sürülerek sert ve ince bir tabaka oluşturan, ana maddeleri organik, metalik veya plastik esaslı pigment, bağlayıcı ve incelticilerden meydana gelmiş, renkli bir sıvı bileşimidir.

tekstil renk bilgisi, tekstil ve renk kavramları, kumaşların farklı renklerle boyanması, tekstilde kumaşların renklendirilmesi, tekstil renk ve boyar maddeler,

Boyarmaddeler neden renkli görünür?