Tekstil ve Moda

Haşıl Sökme İşlemi Nedir

Haşıl sökme işlemi, sonraki işlemlerin düzgün ve hatasız yapılabilmesi açısından çok önemlidir. 
Haşıl sökme (Alm. Entschlichtung, Fr. désencollage, İng. desizing) dokuma kumaşların boya alımını ve suseverliğini artırmak için çözgü ipliklerindeki haşıl maddesinin uzaklaştırılmasını sağlayan ön terbiye işlemidir. Haşıl uzaklaştırma denim yıkamada ön yıkama olarak da isimlendirilen ve denim giysinin çözgüsündeki haşıl maddesinin sökülmesi işlemidir. 

Haşıl Sökme İşleminin Amacı 
Dokuma hazırlık dairesinde çözgü iplikleri, dokuma esnasında meydana gelen ve iplik kopmalarını artıran, sürtünmelere karşı dayanıklı olmaları (başka bir deyişle sağlam olmaları) için haşıl maddeleri ile haşıllanır. Haşıl işleminin amacı iplikler arasındaki sürtünmeyi ve elektriklenmeyi azaltarak; sağlam ve pürüzsüz iplik yüzeyleri oluşturarak, dokuma işleminin daha sağlıklı yapılmasını sağlamaktır. Dokuma işlemi sırasında faydalı olan haşılların, kumaş dokunduktan sonra üzerinden temizlenmesi gerekir. Aksi halde iyi bir şekilde uzaklaştırılamayan bu haşıl artıkları daha sonraki tekstil proseslerinde (işlem) problem ortaya çıkarabilecektir, örneğin boyamada boyar maddeler ile reaksiyona giren haşıl artıkları boyamada istenilen renk ve desenin tutturulamamasına sebebiyet verebilecektir. Bu nedenle iyi bir haşıl sökme işlemi sonraki tüm aşamaların düzgün bir şekilde uygulanmasına yardımcı olacaktır. Üzerinde haşıl maddeleri bulunan kumaş hidrofob (suyu iten) karakterdedir. Terbiye dairelerinde tüm işlemler sulu ortamda yapıldığı için kumaşı önce hidrofil (suyu çeken) hâle getirmek gerekir. Bu sebeple kumaş üzerinde bulunan haşılın uzaklaştırılması yani haşıl sökme işleminin yapılması şarttır. Haşıl sökme işlemi örme kumaşlara: kumaş örülürken haşıl uygulanmadığı için (farklı yapıda) uygulanmaz. 

Haşıl Sökme Yöntemleri ve Uygulamaları 
Günümüzde yaygın olarak kullanılan haşıl sökme yöntemi, enzimlerle yapılandır. Gerek nişasta haşılı, gerekse sentetik haşıl maddeleri enzimlerle sökülebilir. Enzimlerle haşıl sökmenin dışında kumaş üzerindeki haşıl asitlerle veya bazik çözeltilerle muamele edilerek ve kumaş su içinde 24-48 saat bekletildikten sonra iyi bir yıkama yapılarak da giderilebilir. 

Enzimlerle haşıl sökme: Enzimler, kumaş üzerinde bulunan nişastanın parçalanmasını sağlar. Parçalanmış olan nişasta, sonra yapılan yıkama işlemi ile kumaş üzerinden uzaklaştırılır. Haşıl sökmede kullanılan enzimlere amilaz denir. Bakteri amilazı, yüksek sıcaklıklara dayanıklıdır. Bunun dışında kalan pankreas ve malt amilazları ise 60-70 °C'den sonra etkisiz olurlar. Çalışılırken sıcaklıklara dikkat ederek çalışmak, haşıl sökme işleminde önemlidir. Enzimlerle haşıl sökme işlemi iki şekilde yapılabilir:
- Emdirme yöntemiyle haşıl sökme: 
Haşıl sökme flottesi emdirilmiş olan kumaş 8-16 saat bekletildikten sonra 90-95 °C'de yıkanarak haşıl üzerinden atılır. Bekletme havuzlarda veya özel yapılmış teknelerde olur. Haşıl sökme flottesi emdirilmiş kumaş 105-110 °C'de 5-10 dakika buharlanır ve sonrasında 80-90 °C'de yıkanır. Böylece kumaş üzerindeki haşıl giderilmiş olur. 
- Çektirme yöntemiyle haşıl sökme: 
Çektirme yönteminde haşılın uzaklaştırılması çektirme yöntemiyle sağlanır. 

Haşıl Kontrolü 
Haşıl sökme yapılmış mamul üzerinde haşılın kalıp kalmadığını kontrol etmek amacıyla yapılır. İşletmelerde haşıl kontrolü için farklı çözeltiler kullanılmaktadır. Ancak yaygın olarak bilinen ve kullanılanı iyot çözeltisidir. 

İyot Çözeltisinin Hazırlanması 
10 g/l potasyum iyodür 100 ml su ile çözülür. 0,635 g/l iyot 700 ml su ile çözülür. Her ikisi karıştırılarak 800 ml'ye tamamlanır. Üzerine 200 ml/lt etanol (Etil alkol) ilave edilerek çözelti (1 litre) 1000 ml'ye tamamlanır. Hazırlanan bu çözelti haşıl kontrolü için kullanılır ve koyu renk bir şişe içerisinde güneşten korunarak saklanmalıdır. 

İyot Çözeltisinin Uygulanması ve Değerlendirme 
İyot çözeltisinden haşıl sökme işlemi yapılmış kumaşa damlatılarak kumaş üzerinde meydana gelebilecek renk değişimine göre haşıl kalıp kalmadığı ya da haşıl miktarı konusunda değerlendirme yapılır. Meydana gelen renk haşılın cinsi hakkında fikir verebildiği gibi rengin açık ya da koyuluğu da kalan haşılın azlığı ya da çokluğu hakkında fikir verebilir. İyot çözeltisi kumaş üzerine damlatıldığında: koyu mavi renk oluşursa; kumaş üzerinde çok miktarda nişasta haşılı var demektir. açık mavi renk oluşursa; kumaş üzerinde az miktarda nişasta haşılının bulunduğu yani büyük ölçüde haşılın söküldüğü anlaşılır. sarı renk oluşursa; haşılın tamamen sökülmüş olduğunu gösterir. kahverengi oluşursa; polivinilalkol türevi haşıl maddesi var demektir. Kırmızımsı kahverengi oluşmuşsa; polivinilalkol türevi haşıl maddesi ve nişasta haşılı birlikte kullanılmış ve kumaş üzerinde olduğunu gösterir. 

10 yorum:

haşıl sökmek çok önemli, eğer bu işlem düzgün yapılmazsa ilerleyen aşamalarda makine hataları, renk hataları ve düzgünsüzlük hataları olarak karşımıza çıkacaktır. dokuma için iyi haşıllama ne kadar gerekliyse, haşılın iyi şekilde kumaştan atılması da o kadar gereklidir

Haşıl sökme işleminin amacı çözgü iplikleri üzerindeki haşıl maddelerini uzaklaştırmaktadır. Haşıl kumaşa sert bir tutum verir ve kumaşı hidrofoblaştırır. Dokuma işletmesinde, çözgü ipliklerine haşıl uygulamanın ana amacı düşük kopuşlu optimum çalışma şartları sağlamaktır. Ancak etkili ve düzgün bir boyama ve/veya baskı eldesi için dokuma sırasında uygulanan bu haşılın iyi bir şekilde sökülmesi gerekir.

Haşıl sökme: Dokumanın ardından kumaştan haşılların giderilmesidir. Haşıl dokuma tezgahlarında dokuma esnasında aşınmaya karşı korunma ve iplikten kılların azaltılması için ipliğe eklenen kimyasallara verilen addır. Genelde haşıllama maddeleri, nişasta, nişasta eter, polivinil alkol ve poliakrilik içermektedir. Haşıl giderme prosesinin özelliği kullanılan haşıla bağlıdır, ama genelde bu prosesin çıkış suları yüksek sıcaklıktadır ve organik madde konsantrasyonu yüksektir.

Haşılın türüne göre çözmek için kullanılan madde değişir, burada mantık liflerin kayganlaşması için bir madde sürülüyor ve işimiz bitince yani kumaş dokununca o madde uzaklaştırılıyor. Eğer kimyasal madde haşılı çözüp life zarar vermiyorsa herhangi bir kimyasal madde uygun oranlarda kullanılabilir, bu miktar haşıl türüne ve miktarına göre değişir.

Merhaba hangisi haşıl sökme işleminde iyi yapılmamış kumaş için yanlıştır?

Merhaba ekose bir kumaş siyah zemin beyaz çizgili maksimum 60 derece sıcaklıkta kumaşın beyaz çizgileri kırmızımsı bir hal aldı bunun sebebi haşıl ilemi yoksa başka bir sebeptenmidir

haşıl olma ihtimali düşük çünkü haşıl üretim esnasında uygulanan ve daha sonraki yıkamalarla kumaştan uzaklaştırılan bir ürün. Mamul kumaşta haşıl bulunmaz, yıkama işleminde başka bir elbise veya kumaş türü varsa renkli olan bu beyaz kısımların boyanmasına neden olmuş olabilir.

haşıl sökme, haşıl sökme makineleri ve uygulanma aşamaları nelerdir, dokumada haşıllama yapılması, ipliklere haşıl neden yapılır, haşıl sökme nasıl yapılır

haşıl sökme işlemi için genelde pamuklulardan sökülür, pamuklu mamüllerde haşıl sökme işlemi yaygındır

Merhaba İyot Çözeltisini Merck Iodine sublimated ile nasıl bir konsantrasyonda hazırlamamız gerekir.